Wózki widłowe i ich specjalne zastosowanie

Wózki widłowe i ich specjalne zastosowanie

Wózki widłowe (wózki jezdniowe podnośnikowe) są pojazdami niskopodłogowymi o napędzie silnikowym. Mogą swobodnie przemieszczać się i transportować  ładunki o znacznych ciężarach. Jako maszyny przeznaczone do podnoszenia za pomocą wideł ładunków umieszczonych na paletach i układania je w stosy, królują w magazynach i zakładach produkcyjnych. Typowe zadania,  do których realizacji służą, to przede wszystkim wspomniane przed chwilą podnoszenie  materiałów  i ich transport na krótkich odcinkach (transport bliski i magazynowanie).  Jednak sztaplarki (wózki widłowe) znajdują zdecydowanie szczersze zastosowanie.  Temat użycia specjalnego widlaków/ pleciaków  został omówiony w książce "Wózki widłowe. Podręcznik operatora" , Warszawa 2014, Grupa IMAGE. Wszystkich zachęcam do lektury całej książki.  Sam zaś skupię się jedynie na jej fragmencie.

 

Poruszając temat specjalnego zastosowania wózków widłowych, należy zacząć przede wszystkim od informacji podstawowej. Aby wózek mógł pełnić którąś z poniżej omówionych funkcji, musi posiadać zezwolenie na piśmie.

Na stronie UDT znajdziemy następującą informację:

"Eksploatacja urządzeń w przypadku innego zastosowania niż przeznaczenie określone przez wytwórcę lub w warunkach kolizyjnej lokalizacji jest dozwolona za zgodą właściwej jednostki dozoru technicznego.

Eksploatujący w takim przypadku jest zobowiązany przedłożyć i uzgodnić z organem właściwej jednostki dozoru technicznego, instrukcję eksploatacji zawierającą co najmniej:

• szkic sytuacyjny,
• wskazanie możliwych elementów kolizyjnych,
• zastosowane techniczne i organizacyjne środki bezpieczeństwa,
• zastosowane środki łączności między operatorem, a osobą nadzorującą i koordynującą prace oraz innymi osobami związanymi ,
• środki organizacyjne zapobiegające możliwości kolizji
• procedury zapewniające właściwą koordynację pracy w przypadku podnoszenia ładunku przez dwa lub więcej urządzeń

W przypadku podnoszenia osób przez urządzenie nie zaprojektowane specjalnie do tego celu należy zapewnić spełnienie odpowiednio warunków określonych powyżej.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849), zmienione rozporządzeniem z dnia 20 lutego 2003 r. (Dz. U. Nr 50, poz. 426), wydane na podstawie art. 23 ust. 5 ustawy o dozorze technicznym.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (Dz. U. Nr 193, poz. 1890)."

Kiedy mamy odpowiednie pozwolenie, nasz wózek widłowy może pełnić  obok podstawowych również inne specjalne funkcje. We wskazanej książce znajdziecie omówienie kilku dodatkowych zastosowań widlaków. Ja skupię się na  trzech według mnie najciekawszych. Pierwszym z nich jest zastąpienie paleciakiem  podnośnika. Należy pamiętać, że podstawową zasadą bezpiecznego eksploatowania wózków widłowych jest przestrzeganie zakazu przewożenia czy podnoszenia ludzi na widłach. W momencie użytkowania wózka jako podnośnika, obowiązkowo musimy więc wyposażyć  go dodatkowo w platformę roboczą montowaną na widłach.  Stabilne jej zamontowanie to podstawa, aby uniknąć niebezpiecznych wypadków przy pracy. Kiedy platforma jest podniesiona oraz kiedy przebywają na niej ludzie, zasadniczo  nie można poruszać się wózkiem widłowym. Wyjątek stanowi między innymi sytuacja kiedy, chcemy precyzyjnie dopasować położenie platformy w miejscu pracy.  Platformę podnosimy i opuszczamy jedynie przy zamkniętej balustradzie i bezpiecznym mocowaniu.

Warto zaznaczyć, że decyzja o pracy z człowiekiem na platformie roboczej jest wydawana przez UDT terminowo i dotyczy tylko jednego konkretnego wózka. Oznacza to, że nawet jeśli mamy 5 takich samych wózków, to dla każdego osobno musimy ubiegać się o decyzję. Wózki przechodzą wówczas badanie doraźne eksploatacyjne zwane w UDT "modernizacją urządzenia".

Często samo dostosowanie wózka jest dość kosztowne - chociażby zamontowanie opuszczania awaryjnego czy zamka hydraulicznego na siłowniku, który zabezpieczy pracującą na platformie osobę przed upadkiem np. w momencie pęknięcia węża. Producenci wózków podnośnikowych pracy w koszu zazwyczaj nie przewidują. Natomiast w wózkach specjalizowanych - ładowarkach teleskopowych, często  sami producenci zakładają takie rozwiązania i   w DTR podają wymagane parametry kosza. Obliguje nas to do pracy z koszem przewidzianym przez producenta. Jeśli producent nie przewidział pracy z koszem, musimy ubiegać się o decyzję UDT. Takie pole manewru pozostawia polskim firmom luka prawna, jednak sam Dozór decyzje wydaje dość niechętnie.

Kolejnym zadaniem, któremu mogą sprostać wózki widłowe, to ciągnięcie przyczepy. Oczywiście muszą mieć na to odpowiednie pozwolenie i posiadać odpowiednie haki holownicze. Co ważne,  holowany ciężar nie może być większy od siły pociągowej wózka, która to określona jest w instrukcji obsługi. Transportowany na przyczepach ładunek musi być  odpowiednio zabezpieczony i stabilnie przymocowany.  Do wózka możemy doczepić maksymalnie 6  przyczep, a przed przystąpieniem do pracy  upewnić się, że są prawidłowo doczepione. Zakręty należy wykonywać po dużym łuku, a wszelkie manewry i jazdę do tyłu z asystą pomocnika.

Ostatnią funkcją, którą mogą pełnić wózki jezdniowe i którą zdecydowałem się omówić, jest poruszanie wagonów.  Najważniejszą kwestią jest przymocowanie wózków widłowych do pojazdów szynowych. Sztaplarki nie mogą być doczepione tuż przed wagonami. Cały proces ciągnięcia wagonów odbywa się przy użyciu specjalnych urządzeń, do których zaliczamy haki obrotowe, urządzenia manewrujące do wagonów i haki składane z liną pociągową. Aby uniknąć sytuacji, w której wagon nie wyhamuje na czas i pociągnie za sobą wózek widłowy, należy, oprócz zadbania o to, by wagon zatrzymał się w odpowiednim miejscu,  zachować odpowiednią prędkość (prędkość pieszego) oraz zastosować linę ciągnącą o minimalnej długości 5 m, która pod kątem 45 stopni w stosunku do torów samoczynnie się odczepi.

Powyższe trzy przykłady zastosowania wózka widłowego, wskazują  na jego wszechstronność i funkcjonalność. Jak się okazuje, te urządzenia transportu bliskiego są bardzo praktyczne i często niezastąpione. Jeśli chcielibyście zobaczyć, jak wygląda praca operatora tych maszyn, polecam odwiedzić Awans B.H.P. na Brukowej 23 w Łodzi- firma daje możliwość darmowych jazd próbnych na wózkach widłowych. A może po takiej próbce swoich możliwości, będziecie mieli ochotę ukończyć kurs i zdobyć uprawnienia profesjonalnego operatora?