Obliczanie resursu UTB - najczęściej popełniane błędy
Resurs, rozumiany jako okres
zdolności użytkowej, to czas, w którym użytkownik danego urządzenia może
bezpiecznie i efektywnie je eksploatować. Obecnie większość posiadaczy urządzeń utb musi obliczyć resurs dla urządzenia. Jednak obliczanie resursu nie jest taką prostą sprawą, jak mogłoby się wydawać. Często wyliczenia resursu dla danego urządzenia są pełne błędów i nieprawidłowości. Za chwilę zapoznacie się z najważniejszymi błędami w wyliczaniu resursu, najpierw jednak przypomnijmy, co to jest resurs.
W branży urządzeń transportu bliskiego pojęcie to wprowadza Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego. Dokument ten nakłada obowiązek odtworzenia przebiegu eksploatacji urządzenia transportu bliskiego z myślą o dokonaniu jego oceny stanu technicznego i określenia resursu. Od wejścia tych przepisów w życie minęło już trochę czasu. Wraz z kolegą z branży Dariuszem Surmackim, jako osoby zawodowo zajmujące się wyliczaniem resursu oraz szkoleniem osób, mających się tym zajmować, postanowiliśmy zasygnalizować, jakie błędy są najczęściej popełniane w wyliczaniu resursu UTB.
Co to jest resursu urządzenia?
Zgodnie z paragrafem 2.
rozporządzenia resurs to:
"parametry graniczne
stosowane do oceny i identyfikacji stanu technicznego, określone na podstawie
liczby cykli pracy i stanu obciążenia UTB w założonym okresie eksploatacji z
uwzględnieniem rzeczywistych warunków użytkowania."
Ustawodawca przewidział sytuację,
w której eksploatujący urządzenie transportu bliskiego nie będzie znał historii
eksploatacji urządzenia (brak rejestracji przebiegu eksploatacji UTB z przyczyn
niezależnych od eksploatującego), a w związku z tym jego resursu.
Ma on wówczas obowiązek określić go na podstawie "aktualnego stanu wiedzy
technicznej i dobrej praktyki inżynierskiej".
Wyliczanie resursu
Zgodnie z wymogami
rozporządzenia, wyliczając resurs należy bazować na co najmniej trzech
podstawowych danych:
- liczbie cykli;
- stanie obciążenia;
- aktualnych warunkach pracy.
Warto również wykorzystać
informacje i wymogi zawarte w specyfikacjach technicznych takich jak normy PN,
EN, DIN, ASME, ISO czy FEM. To właśnie ta nieco tajemniczo brzmiąca "dobra
praktyka inżynierska" oznacza umiejętne wykorzystanie wspomnianych wyżej
elementów w celu postawienia wiarygodnych wniosków, które należy przedstawić
inspektorowi UDT w postaci orzeczenia.
Jakie błędy są najczęściej popełniane przez osoby wyznaczające resurs?
W oparciu o własne obserwacje,
jak również obserwacje innych konserwatorów i eksploatujących, przygotowaliśmy
listę najczęściej popełnianych błędów podczas wyliczania resursu danego
urządzenia. Należą do niej:
- brak odniesienia się do ilości
odbytych cykli;
- brak odniesienia się do stanu
obciążeń;
- opieranie orzeczenia wyłącznie
o ilości odbytych motogodzin spisanych z licznika w stosunku do ilości
motogodzin wskazanej w dokumentacji wózka;
- przygotowanie orzeczenia w
formie pisemnego lapidarnego oświadczenia o stopniu wykorzystania resursu;
- przygotowanie orzeczenia
resursu na bazie protokołu z przeglądu specjalnego, który
w swym zakresie skupia się na ocenie stanu mechanizmów i w zasadzie nie odnosi się do ilości odbytych cykli, widma obciążeń oraz warunków eksploatacji.
w swym zakresie skupia się na ocenie stanu mechanizmów i w zasadzie nie odnosi się do ilości odbytych cykli, widma obciążeń oraz warunków eksploatacji.
W ostatnim wymienionym punkcie w dużym skrócie wygląda to tak, że
modyfikowana jest formatka przeglądu specjalnego na arkusz obliczenia resursu
zapominając o tym, że ten dokument nie spełnia ustawowej definicji resursu. Nie
jest to również przegląd specjalny, gdyż pomija się zagadnienia związane z
badaniami NDT i stopniem zmęczenia konstrukcji stalowej. Podejście to jest
szczególnie niekorzystne dla eksploatujących z uwagi na stosunkowo wysoki koszt
takiego „resursu”.
Analiza listy omówionych powyżej
błędów nasuwa wniosek, iż niektóre "osoby kompetentne", zajmujące się
wyliczaniem resursu albo nie do końca zrozumiały istotę wyznaczania resursu,
albo nie posiadają odpowiednich narzędzi do jego poprawnego oszacowania.
A wszystkich, którzy chcą
skorzystać z profesjonalnej usługi wyliczania resursu zachęcam do zapoznania
się z ofertą obliczania resursu dostępną na stronie:
