Nowelizacja ustawy o dozorze technicznym - zmiany, problemy interpretacyjne

Nowelizacja ustawy o dozorze technicznym - zmiany, problemy interpretacyjne

1 stycznia 2019 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o dozorze technicznym. Ma ona na celu uregulowanie pojęć, które w toku eksploatacji urządzeń podlegających dozorowi technicznemu były  problematyczne.  Najważniejsze zmiany, jakie wprowadza, to:

- terminowość zaświadczeń kwalifikacyjnych UDT;

- uznawanie kwalifikacji przez inne jednostki dozoru technicznego (UDT, TDTM, WDT);

- definicje czynności wykonywanych przy urządzeniach technicznych.

Nowe definicje - modernizacja, naprawa, konserwacja

  Na samym początku uwagę skupię na pojęciach wprowadzonych nową ustawą. Jednym z nich jest "modernizacja".

 „Modernizacja – należy przez to rozumieć zespół czynności niebędących wytworzeniem nowego urządzenia technicznego, zmieniających cechy urządzenia technicznego"[1].

W szczególności chodzi o zmiany konstrukcji, parametrów lub automatykę zabezpieczającą. Co ważne, zmiany te nie mogą w istotny sposób zmieniać charakterystyki przeznaczenia, jak również zwiększać zagrożenia. 

Kolejne pojęcie to  "naprawa".

Naprawa – "należy przez to rozumieć zespół czynności mających na celu przywrócenie stanu zdatności urządzenia technicznego, w tym wykonywanych metodami chemicznymi, bez wprowadzania zmian w konstrukcji lub parametrów technicznych".[2]

Duży problem związany z interpretacją tego zapisu powstaje w momencie, kiedy zestawimy go z nowym rozporządzeniem o dozorze z 30 października 2018 r , które opisuje badanie doraźne eksploatacyjne,  jakie powinno być wykonane po każdej naprawie lub modernizacji.[3]

Wyobraźmy sobie taką sytuację -  pęka przewód, co spowoduje wyłącznie urządzenia technicznego z eksploatacji. Przykręcenie nowego przewodu przywróci je do stanu zdatności. Czy w takim razie trzeba zgłaszać taką „naprawę” do badania doraźnego eksploatacyjnego? Przypuszczam, że na takie pytanie dozór odpowie przecząco, natomiast postępując zgodnie z literą prawa, logicznym byłoby zgłoszenie urządzenia do badania doraźnego eksploatacyjnego. Do tej pory była to zwykła czynność konserwatorska. Teraz konserwację określa się jako

”zespół czynności wykonywanych w celu utrzymania stanu zdatności użytkowej urządzenia technicznego,  prowadzonych zgodnie z instrukcją eksploatacji, niebędących naprawą urządzenia”.[4]

Można to rozumieć jako czynność mającą na celu działanie wykluczające wyłączenie z eksploatacji , czyli moment w którym konserwator wymieni przewód zgodnie z instrukcją eksploatacji przed przerwaniem, uniemożliwiając wyłączenie z eksploatacji.

Wyobraźmy sobie wózek jungheinrich,  w przypadku którego producent w instrukcji podaje termin wymiany przewodu powiedzmy co 3 lata. Wówczas wymiana takich przewodów jest czynnością konserwacyjną zgodną z instrukcją eksploatacji. Ale czy kiedy przewód pęknie i spowoduje to wyłączenie urządzenia z użytku, nie będzie to już naprawa?  Jest to bardzo ważna kwestia, gdyż słowa "naprawa" i "wymiana" bardzo wiele zmieniają w kontekście prawa. Po wymianie przewodu nie trzeba zgłaszać urządzenia do badania doraźnego eksploatacyjnego. Jeżeli natomiast potraktujemy to jako naprawę, wówczas spoczywa na nas ten obowiązek.

Wiele osób powie, że to nadinterpretacja. Celem wprowadzanych zmian miało być jednak wyeliminowanie możliwości takich nadinterpretacji, a moim zdaniem powiększyły ich zakres. Dodam jeszcze tylko, że zgodnie z art. 17 ustawy wszystkie naprawy muszą być uzgodnione z Dozorem Technicznym .

terminowość zaświadczeń kwalifikacyjnych UDT

Kolejny bardzo ważny zapis to art. 22,  który określa termin ważności uprawnień:

„3a. Zaświadczenia kwalifikacyjne osób, o których mowa w ust. 3, są wydawane na czas określony nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 10 lat, w zależności od rodzaju urządzenia technicznego, stopnia trudności w jego obsłudze i konserwacji oraz stopnia zagrożenia, które może spowodować.

3b. Zaświadczenie kwalifikacyjne wydane przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego potwierdza kwalifikacje osób, o których mowa w ust. 2 i 3, również w przypadku gdy ze względu na miejsce instalacji, eksploatacji lub wykorzystania urządzenia technicznego dozór techniczny nad tym urządzeniem jest wykonywany przez inną jednostkę dozoru technicznego.”.

Przedłużenie kwalifikacji ma być bezpłatne i ma być wystawione na wniosek osoby zainteresowanej, jednak osoba ta musi złożyć wniosek nie później niż 3 miesiące przed końcem ważności i musi wykonywać czynności w zakresie określonym w zaświadczeniu przez co najmniej 3 lata w okresie ostatnich 5 lat  .

Pierwsza myśl, która mi się nasuwa .. czemu jest to tak zagmatwane?... Na pewno nie jest to upraszczanie prawa. Wręcz przeciwnie -  jego komplikowanie. I znowu pojawiają się problemy interpretacyjne.  Jeżeli ja, jako osoba szkoląca osoby do obsługi wózka jezdniowego, napisałbym oświadczenie o wykonywaniu czynności za zakresu określonym w zaświadczeniu kwalifikacyjnym, tak naprawdę naraziłbym się na karę za składanie fałszywego oświadczenia, ponieważ fizycznie nie obsługuję wózków, a tylko tłumaczę innym, jak je obsługiwać. Nawet jeżeli dozór zaakceptuje takie oświadczenie, a dojdzie na przykład do wypadku, w momencie kiedy będę prowadził wózek, w sądzie w prosty sposób można moje oświadczenie zakwestionować.

 

Bardzo często dostaję pytanie, co z uprawnieniami osób, które nabyły je bezterminowo. Na dzień dzisiejszy nie jestem w stanie na nie odpowiedzieć, ponieważ ustawa weszła w życie 1 stycznia 2019 r., natomiast art. 22 odnośnie terminowości uprawnień wchodzi w życie dopiero 1 czerwca. Do tego czasu minister ma wydać rozporządzenie, które wyjaśni terminy ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych oraz opisze sytuację osób, które zdobyły kwalifikacje przed 1 czerwca 2019 r.

Fundamentem prawa jest zasada „Lex retro non agit”  (prawo nie działa wstecz) … Fundamentem, który chyba w naszym kraju nie jest respektowany.  Wiedzą o tym wszystkie osoby,  które posiadały zaświadczenia o ukończonym kursie do obsługi wózków wystawione bezterminowo, a dowiedziały się o terminie ich ważności. Analizując polskie przepisy, rozumiem potrzebę uproszczenia prawa. Niestety, wprowadzane zmiany coraz bardziej to prawo komplikują. Pozytywną zmianą, jaką dostrzegam w nowelizacji ustawy o dozorze technicznym, jest jedynie uznawanie przez jednostki dozoru technicznego (głównie TDT i UDT) swoich kwalifikacji.  

---

[1]           Ustawa o dozorze technicznym z dnia 9 listopada 2018 poz. 2518 art. 4 pkt. 5 

[2]           Tamże pkt. 6

[3]           Rozporzadzenie  MIPiT z 30 . 10 .2018 poz. 2176 art. 17 pkt. 2

[4]           Ustawa o dozorze technicznym z dnia 9 listopada 2018 poz 2518 art 4 pkt 7