Suwnice i Żurawie - podział kategorii uprawnień UDT - III część cyklu o absurdach w polskich uprawnieniach

Dźwignice – kategorie UDT – podział suwnic IS i IIS i żurawi IŻ i IIŻ

Ostatnia kategoria urządzeń podlegających pod dozór UDT, która zostanie omówiona to dźwignice z grupy suwnic i żurawi. Żeby zgodnie z literą prawa obsługiwać suwnice trzeba zdać przed komisja powołaną w dozorze technicznym egzamin teoretyczny oraz praktyczny. Podział suwnic wygląda następująco :

• IS - suwnica, wciągniki i wciągarki sterowane z kabiny oraz żurawie stacjonarne warsztatowe
• IIS - suwnice, wciągniki i wciągarki sterowane z poziomu roboczego

Suwcnia ogólnego przeznaczenia IIS z zawiesiem specjalnego przeznaczenia - szkolenia w AWANS BHP

Uprawnienia do obsługi urządzeń sterowanych z poziomu roboczego można zrobić w kategorii IIS. Gdy zrobimy sobie uprawnienia IS czyli najwyższą kategorie obsługi suwnic sterowanych z kabiny posiadamy tym samym uprawnień do obsługi suwnic sterowanych z poziomu roboczego. W tych uprawnieniach występuję możliwość ograniczeń na suwnice specjalnego przeznaczenia, takie jak chwytakowe, lejnicze czy hutnicze.

Suwnica ogólnego przeznaczenia
 z zawiesiami specjalnego przeznaczenia
Szkolenia AWANS BHP NA IIS

Posiadając uprawnienia na suwnice z automatu dostajemy uprawnienia na wszystkie wciągniki wciągarki z kategorii II W oraz żurawia stacjonarnego warsztatowego, tutaj oczywiście też to zależy od inspektora - nie każdy inspektor dopisze do wniosku wyżej wymienionego żurawia jeżeli nie ma urządzenia w trakcie egzaminu. 

Suwnice specjalnego i ogólnego przezanczenia - podział chwytaków 

Pierwsza ciekawa sytuacja o której można wspomnieć w kontekście podziału uprawnień na suwnice to zamontowanie chwytaka na suwnicy, czyli zmienienie jej przeznaczenia z ogólnego na specjalne. Czy suwnica jest specjalnego czy ogólnego przeznaczenia można ocenić tylko na podstawie zamontowanego osprzętu: jeżeli chwytak jest częścią suwnicy zmienia jej przeznaczenie na specjalne, jeżeli zaczepimy ten chwytak na haku suwnicy wtedy mamy do czynienia z suwnicą ogólnego przeznaczenia. Ta drobna różnica w sposobie zamontowania chwytaka na suwnicy sporo zmienia dla obsługującego ją operatora. Posiadając kwalifikacje UDT do obsługi suwnicy ogólnego przeznaczenia nie możemy obsługiwać suwnic specjalnego przeznaczenia i odwrotnie! Taką uzyskałem odpowiedź z Urzędu Dozoru Technicznego w Warszawie. Zaznaczę jednak, że różni inspektorzy, także z Łódzkiego Dozoru Technicznego posiadają na temat podziału suwnic ogólnego przeznaczenia i specjalnego różne zdanie. Zajmijmy się jednak oficjalnym stanowiskiem Warszawskiego Dozoru.

Co to oznacza w praktyce? Posiadamy operatora, który ma najbardziej popularne uprawnienia IIS na suwnice ogólnego przeznaczenia. W pewnym momencie naszych prac magazynowych potrzebujemy użyć chwytaka. Nasz operator może obsługiwać suwnicę jeżeli mamy chwytak i go powiesimy na haku. Jeżeli zaś mamy suwnicę do której jest zamontowany chwytak musimy wysłać naszego pracownika na kolejny egzamin na suwnice specjalne. 

Jeżeli zaś egzamin zostanie przeprowadzony na suwnicy specjalnej i takie uprawnienia uzyska nasz pracownik, a będziemy potrzebować użyć suwnicy bez chwytaka będziemy musieli zrobić pracownikowi kolejne uprawnienia. Jedynym rozwiązaniem, żeby nasz pracownik mógł obsługiwać suwnice różnego przeznaczenia jest znalezienie firmy szkoleniowej, która na egzaminie zagwarantuje obecność różnych suwnic i chwytaków (podział chwytaków: linowe, mechaniczne, elektromagnetyczne) oraz poprosić inspektora o przeegzaminowanie pracownika na tych suwnicach z zastosowaniem  różnej kombinacji chwytaków różnie zamontowanych  i o wpisanie tych wszystkich informacji na kartę egzaminacyjną i do legitymacji UDT. 

żuraw wieżowy IŻ - FOT. AWANS BHP

W praktyce oznacza to, że aby w pełni wykwalifikować naszego pracownika musimy na egzaminie posiadać (my – pracodawcy lub firma szkoleniowa) urządzenia z zamontowanymi w różny sposób chwytakami i dopilnować by inspektor nie zapomniał zaznaczyć tych wszystkich informacji w karcie egzaminacyjnej! Od razu mogę napisać firmy szkoleniowej, która posiada taki sprzęt nie ma, a jeśli robimy egzamin u siebie na firmie dla pracowników - prawdopodobnie też nie dysponujemy takim sprzętem.  Jest spore prawdopodobieństwo, że gdy zdecydujemy się wyposażyć suwnicę w nowy osprzęt będziemy musieli zapłacić nie tylko za nową decyzje odbioru suwnicy, ale także za wykwalifikowanie naszych pracowników. No i znajdźmy inspektora, który by miał doświadczenie w obsłudze tych wszystkich kategorii podziału suwnic z rozszerzeniem na specjalne przenaczenie z chwytakami linowymi, mechanicznymi i elektromagnetycznymi - oczywiście według obecnego prawa inspektor egzaminujący nie musi posiadać ani doświadczenia ani uprawnień do obsługi żadnej z tych suwnic. 

Uwaga! Większość egzaminów UDT jest przeprowadzanych przez inspektorów, którzy prawdopodobnie wiedzą mniej o obsłudze danego urządzenia niż kursant. Mimo to zdarzają się inspektorzy, którzy uważają się za wyrocznie w danym temacie i  nawet pokazanie odpowiedniej ustawy czy rozporządzenia nie zmienia ich zdania. 

Taki podział moim zdaniem jest bardzo sztuczny.Czemu pracownik potrafiący egzaminować obsługiwać suwnicę z chwytakiem nie może obsługiwać tej samej suwnicy bez chwytaka? Jeśli myślimy, że chodzi o różnego rodzaju umiejętności wykorzystywane przy obsłudze..no to cóż... jesteśmy raczej w błędzie :). Nie będę już poruszał faktu, że egzaminujący inspektor tak naprawdę nie ma prawa do obsługi żadnej z tych suwnic bo nie posiada na nie UPRAWNIEŃ! Być może stąd się biorą ciekawe pytania zadawane kursantom na egzaminie z obsługi wózków widłowych lub podestów dotyczące np. konserwacji tych urządzeń (na konserwacje jest zupełnie inny egzamin i bez uprawnień konserwatora kursant nie ma prawa wykorzystać takiej wiedzy) czy szeroko pojętego ratownictwa medycznego :).   

suwnica bramowa

Jeśli mamy uprawnienia by obsługiwać suwnicę specjalną hutniczą to nie mamy zezwolenia by obsługiwać 125 kilogramowy wciągniczek ogólny :). Dostajemy uprawnienia na specjalne suwnice i wciągniki ale ogólne pod nie nie podlegają. jeżeli jesteśmy przy samym wciągniku, Kolejnym paradoksem jest egzamin na wciągnik do 1 tony jednofazowy, który objęty jest dozorem uproszczonym, trzeba mieć na niego uprawnienia wydane przez UDT natomiast średnio można przeprowadzić na nim egzamin, ponieważ nie posiada księgi rewizyjnej oraz decyzji która jest wymagana do czynności egzaminacyjnych UDT 

Żurawie stacjonarne i warsztatowe - IIS czy IIŻ?

Teraz zajmiemy się dwiema kategoriami IIŻ i IIS pod które podlega tak naprawdę to samo urządzenie. Żuraw stacjonarny warsztatowy - tak się nazywa w grupie suwnic IIS a w kategori II Ż jest po prostu żurawiem stacjonarnym. Czym się różni żuraw stacjonarny warsztatowy od żurawia stacjonarnego??? Trudno powiedzieć - wielu inspektorów ma na to swoją teorię. Najpopularniejsza to taka, że pierwszy zamontowany jest w warsztacie a drugi nie … (urządzenie oczywiście jest to samo), ale na każde z nich trzeba mieć osobne uprawnienia.

W żurawiach mamy jeszcze przenośne oraz przewoźne urządzenia, a ich klasyfikacja uzależniona jest od miejsca funkcjonowania, jeżeli będzie zamontowany na samochodzie jest to żuraw przenośny, a gdy zamontujemy tego samego żurawia na przyczepie to musimy mieć uprawnienia do obsługi żurawia przewoźnego.

Jak widać na zdjęciu, wystarczy żurawia z samochodu zamontować na przyczepie i wtedy już nie posiadamy uprawnienia do obsługi tego samego teoretycznie żurawia, chyba że jest zarejestrowany jako przenośny -wtedy znajdując się na przyczepie dalej może być przenośnym  Tak czy siak musimy sprawdzać w dokumentach urządzenia jak jest zarejestrowany, aby sprawdzić czy mamy do jego obsługi uprawnienia.

Analizując cały ten galimatias można stwierdzić, że bezpieczeństwo chyba nie ma tu największego znaczenia, ktoś kto zajmuje się podziałami urządzeń zabłądził, a my zwykli ludzie musimy się z tym użerać dając kontrolerom np. państwowej inspekcji pracy możliwość dowolnej interpretacji danego zagadnienia.

Na sam koniec chciałbym podać ciekawostkę z życia osobistego, posiadam uprawnienia na kategorię IS w tym na żurawie stacjonarne warsztatowe, oraz na II Ż przenośne samojezdne oraz I Ż czyli wielkie żurawie wieżowe, nie mam natomiast wpisanych samych stacjonarnych i tych obsługiwać już nie mogę :).

żuraw samojezdny IIŻ